Phần lớn thế hệ trẻ của Việt nam bây giờ toàn là làm nghề không đúng chuyên môn. Học một nghề, làm một nghề. Như mình, rõ ràng học đại học được đào tạo về quản lý phương tiện. Nói ngắn gọn là quản lý tất cả các thứ, trừ con người. Nhưng lúc đang hừng hực nhất với bao kiến thức mới mẻ được học chưa kịp dùng thì phải đi làm Sales. Không thích nhưng phải làm. Bị ném ra đường, sử dụng bản năng để kiếm hợp đồng về suốt nhiều năm. Làm việc hầu như không có ngày nghỉ. Tiếp khách, uống rượu và sau giờ làm còn phải lên sân khấu diễn hài, diễn kịch không khác gì làm gái. Như một tờ giấy trắng bị bôi bẩn với khái niệm thiếu chuyên nghiệp của một công ty không chuyên nghiệp, gọi là “training on job”.

Ở một công ty không chuyên nghiệp, năng lực được đánh giá bằng doanh số. Ai doanh số cao người đó được lên chức. Lên chức rồi, người ta quản lý bằng các điển tích trong chuyện Tam quốc và Thủy Hử. Hoàn thành doanh số thì đi uống rượu, bia ôm. Mọi người gọi nhau huynh đệ, trả công và gắn bó với nhau bằng tinh thần thay cho tiền. Động lực ở các công ty không chuyên nghiệp đó là niềm vui. Khi vui thì con người sẽ làm. Cho nên suốt ngày có lễ hội, nhậu nhẹt để mua vui. Mình gọi đó là các công ty thổ phỉ, chuyên đánh du kích. Và ở Việt nam kể cả cho tới thời điểm này, một công ty muốn thành công vẫn phải mang trong mình những đặc điểm này.

Một người chuyên nghiệp là người sẽ làm tốt nhất công việc kể cả khi họ không thích nó. Các cô hoa hậu đi làm từ thiện chắc gì đã thích. Các giám đốc luôn đạo mạo trong các bộ vest lịch lãm. Hoặc những người cảnh sát cơ động đứng giơ khiên cho người biểu tình ném đá. Họ là những người chuyên nghiệp. Những người có chuyên môn cao được trả lương cao tại các công ty chuyên nghiệp vì họ được công ty sử dụng hết năng lực chuyên môn của họ. Và vì làm việc với cường độ và năng suất lao động cao nên sau giờ làm, người chuyên nghiệp sẽ muốn trở về nhà, dành thời gian cho gia đình và các thú vui cá nhân hoặc rèn luyện bản thân.

Sống tự do và Làm chuyên nghiệp. Cuộc đời sẽ rất ít phiền não, than thở.

(c)Lương Công Hiếu